Normen en auteursrecht

Normen worden beschermd door auteursrecht. Wat is dat? Waarom maken normalisatie-instellingen er gebruik van? En wat betekent dit voor jou?
Ontdek het hieronder

Onze normen worden auteursrechtelijk beschermd

Normen ontstaan door de intensieve samenwerking van experten uit vele verschillende organisaties. Dat kunnen bedrijven zijn, ngo’s, overheden, onderzoeksinstellingen … De documenten die daaruit voortvloeien noemen we intellectuele eigendom: ze worden beschermd door het auteursrecht (copyright). Of korter: je mag geen (delen van) normen kopiëren, publiceren of reproduceren.

Auteursrecht op normen, wat is dat?

Net als boeken en andere publicaties vallen normen – zowel op papier als digitaal – onder het auteursrecht. Zo heeft ‘de auteur’ de nodige garanties dat zijn intellectueel werk niet onrechtmatig wordt gekopieerd of verspreid. Schending van het auteursrecht betekent immers een verlies aan inkomsten voor organisaties die normen ontwikkelen en verspreiden.

NBN gebruikt de verkoop van normen om normalisatieactiviteiten te financieren, net als andere nationale en internationale normalisatiebureaus. Met andere woorden: zonder bescherming door het auteursrecht komt het algemene normenproces in gevaar. Bovendien verhindert het auteursrecht dat gebruikers ongepaste wijzigingen aanbrengen aan normen.

Waarom we auteursrecht toepassen

Zonder uitdrukkelijke schriftelijke toestemming van de rechthebbende partij – in dit geval NBN – is het niet toegestaan om een norm te reproduceren of te publiceren, ook geen delen ervan. Wanneer je de inhoud van een norm downloadt, mag je dus geen tekstfragmenten gebruiken, behalve wettelijke uitzonderingen. Doe je dat wel, dan riskeer je gerechtelijke vervolging en hoge boetes.

Enkele voorbeelden:

  • Papieren versies van een norm mag je niet kopiëren, maar wel ter consultatie bewaren in de bibliotheek van je organisatie.
  • Een norm in pdf-formaat mag je maximaal een keer afdrukken en niet verspreiden binnen je organisatie.

Uitzonderingen op het auteursrecht

Het wetboek economisch recht, artikel XI. 189 en volgende, voorziet uitzonderingen op het auteursrecht, waaronder:

  • Uitzonderingen ten gunste van openbaar onderwijs of wetenschappelijk onderzoek door instellingen die daartoe door de overheid officieel zijn erkend.
  • Uitzonderingen voor bibliotheken, musea en archieven.

Deze uitzonderingen zijn mogelijk wanneer dit verantwoord is door de nagestreefde niet winstgevende doelstelling van de organisatie en geen afbreuk doet aan de normale exploitatie van het werk. In deze gevallen is het niet nodig de toestemming aan NBN te vragen om het werk te reproduceren.

Daarnaast heeft NBN, buiten de wettelijke uitzonderingen waarin het Belgische recht voorziet, een beleid aangenomen dat gebaseerd is op het beginsel van redelijk gebruik, geïnspireerd door het Angelsaksische ‘faire use’. Redelijk gebruik is de reproductie van kleine uittreksels van normen en andere NBN-inhoud voor niet-commerciële doeleinden. Voor een redelijk gebruik van een norm of NBN-inhoud moet vooraf toestemming worden verkregen van NBN. Dit kan door een formulier op de NBN-website in te vullen. Dit formulier geeft duidelijk de grenzen voor redelijk gebruik.

Wil je kleine delen van normen kopiëren voor ‘redelijk gebruik’? Dan kan je daarvoor toestemming vragen via dit aanvraagformulier.

‘Redelijk gebruik’ is de reproductie van kleine fragmenten voor niet-commerciële, educatieve en informatieve doeleinden volgens specifieke regels.